لیسانسه های عاشق پزشکی

تاریخ: 30 دی 1392

---

کلاسه پرونده: 91/975

---

شماره دادنامه: 735

---

موضوع رأی: ابطال بند 3 جز (ز)ردیف 2 دفترچه کنکور سراسری سال 1391 موضوع مصوبه هفتاد و یکمین جلسه شورای معین عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 10/7/1390

---

شاکی: حسین یوسفوند
رأی هیأت عمومی
نظر به این که بند 3 جزء (ز) ردیف 2 دفترچه ثبت نام کنکور [آزمون] سراسری سال 1391، مبتنی بر مصوبه هفتاد و یکمین جلسه شورای معین شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 10/7/1390 صادر شده است که این مصوبه نیز در راستای تعمیم مصوبه چهل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 7/12/1389 نسبت به دانشجویان ورودی سال تحصیلی 1392- 1391 و قبل از آن به تصویب رسیده است و بنـد 3 مصوبه اخیـر الذکر نیز به موجب رأی شماره 734- 30/10/1392 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری خلاف قانـون تشخیص و ابطال شـده است، بنابراین بنـد 3 جزء (ز) ردیف 2 دفترچـه
کنکـور سراسری سال 1391 موضوع مصوبه هفتاد و یکمین جلسه شورای معین شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 10/7/1390 نیز خارج از حدود اختیارات مرجع وضع تصویب شده و به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود./

بسم الله الرحمن الرحیم

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع شکایت و خواسته: اعتراض به تعمیم ضوابط کنکور سال 1391 به کنکور سراسری سال 1390 و قبل از آن موضوع [بند 3 جزء (ز) ردیف 2 دفترچه ثبت نام کنکور [آزمون] سراسری سال 1391] و [هفتاد و یکمین جلسه معین شورای عالی علوم پزشکی مورخ 1/7/1390]
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی اعتراض به تعمیم ضوابط کنکور سال 1391 به کنکور سراسری سال 1390 و قبل از آن و تقاضای لغو آن را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
" با احترام، این جانب حسین یوسفوند دانشجوی رشته دکترای داروسازی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان با شماره دانشجویی 901311179 دارای مدرک کارشناسی شیمی از دانشگاههای دولتی هستم و با توجه به ضوابط موجود در دفترچه ثبت نام ( شماره1) کنکور سراسری سال 1390 مجدداً در کنکور شرکت کرده و در رشته داروسازی پذیرفته شده ام در صفحه 4 این دفترچه قید شده است کسانی که دارای مدرک کارشناسی باشند در صورت قبولی در دوره روزانه همان مقطع باید شهریه پرداخت نمایند و قبولی در مقطع بالاتر را ملزم به پرداخت شهریه نکرده است. بـا توجه به ایـن کـه تاریخ ثبت نام کنکور 1390 آبـان مـاه سال 1389 است حـدوداً 4 مـاه پس از ثبت نام کنکور 1390 شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی وزارت بهداشت در چهل و پنجمین جلسه خود در مورخ 7/12/1389 مواردی را به تصویب رسانده است از جمله این که چنانچه داوطلبی دارای مدرک کارشناسی باشد و از تحصیلات رایگان استفاده کرده باشد در صورت قبولی در رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی باید شهریه پرداخت نماید.
حدود 8 ماه پس از ثبت نام کنکور 1390 و نزدیک به یک ماه پس از آزمون سراسری 1390 مصوبات فوق به سازمان سنجش ابلاغ شده است تا از طریق نشریه پیک سنجش به اطلاع متقاضیان کنکور 92-91 (نه 91-90) رسانده شود سازمان سنجش این مصوبات را به طور کامل در صفحه 4 دفترچه کنکور سال بعد یعنی 91 درج کرده است.
در تاریخ 10/7/1390 نزدیک به یک ماه پس از اعلام نتایج کنکور 90 در هفتاد و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی پزشکی مقرر شده است مصوبه ای که برای متقاضیان کنکور 91 و دانشجویان ورودی 92-91 تنظیم شده است برای ورودیهای قبل از آن تعمیم یابد. در صورتی که در پیوست 3 آمده است که این مصوبات به اطلاع متقاضیان آزمون 92-91 رسانده شود کدام منطق حکم می کند داوطلبی که با توجه به ضوابط کنکور 90 پذیرفته شده است قانونی که برای داوطلبین کنکور 91 به تصویب رسیده است درباره آن اعمال شود آیا کسانی که این قانون را برای ورودیهای قبل از 91 تعمیم داده اند تصور نمی کنند چنانچه این شرایط برای داوطلبین 90 و قبل از آن در دفترچه ثبت نام پیش رویشان قرار داده می شد شاید توان پرداخت آن را در خود نمی دیدند و دیگر زحمت به خود نداده و در کنکور شرکت نمی کردند و مسیر دیگری را در زندگی خود انتخاب می کردند. حال این جانب با توجه به دلایل ذکر شده و استناد به مدارک پیوست شده اعتراض خود را نسبت به مصوبه هفتاد و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی پزشکی وزارت بهداشت اعلام داشته و خواستار لغو و ابطال «تعمیم برای ورودیهای قبل از 91»می باشم."
متعاقباً شاکی به موجب لایحه تکمیلی که به شماره 2090- 19/9/1391 ثبت دفتر اندیکاتور هیأت عمومی شده اعلام کرده است که:
" با سلام
به استحضار می رساند که این جانب حسین یوسفوند دانشجوی ورودی سال 90 رشته دکترای داروسازی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان قبلاً دادخواستی با شماره 9109980900054735 به این دیوان ارسال کرده ام حال لازم دانستم که نکته ای را ذکر نمایم که متاسفانه در دادخواست فراموش کرده بودم و آن این است که:
در سال 1389 و سالهای قبل از آن ادامه تحصیل دارندگان کارشناسی به رشته های گروه علوم پزشکی از طریق شرکت مجدد در کنکور سراسری غیر مجاز و ممنوع بوده است برای صحت این ادعا صفحه 3 دفترچه ثبت نام کنکور 89 پیوست شده است.
ولی در سال 90 که بنده در کنکور سراسری شرکت کرده ام این ممنوعیت برداشته شده و هیچ گونه ضوابط خاصی برای داوطلبان کنکور سراسری با مدرک کارشناسی جهت ادامه تحصیل در رشته های گروه علوم پزشکی در نظر گرفته نشده است صفحه 4 دفترچه ثبت نام کنکور 90 نیز مجدداً پیوست شده است.
بنابراین ثبت نام در کنکور سراسری و ادامه تحصیل این جانب کاملاً قانونی بوده و هیچ گونه منعی نداشته است ولی همان طور که قبلاً نیز ذکر شد برای شرکت کنندگان در کنکور 91 ضوابط ویژه ای از جمله پرداخت شهریه در نظر گرفته شده است و این ضوابط در تاریخ 10/7/1390 بعد از قبولی و ثبت نام بنده مطابق مصوبه هفتاد و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی به ورودیهای سالهای قبل از 91 نیز تعمیم داده اند.
حال با توجه به این که این مصوبات عطف به ماسبق شده است کاملاً غیر قانونی بوده است و تقاضای ابطال آن را دارم و خواهشمند است که پرونده این جانب را سریعتر بررسی نمایید چون بنده از پس تامین مخارج فرزندان خود نیز بر نمی آیم تا چه رسد به این که شهریه غیر قانونی دانشگاه را نیز پرداخت نمایم. "
در پاسخ بـه اخطار رفع نقصی کـه توسط اداره کل هیـأت عمومی دیوان عدالت اداری و در اجـرای مـاده 38 قانون دیوان عدالت اداری بـرای شاکی ارسال شده بـود، وی بـه موجب لایحه ای که بـه شماره 2129- 27/9/1391 ثبت دفتر اندیکاتور هیأت عمومی شده، توضیح داده است که:
" این جانب حسین یوسفوند دانشجوی دکترای داروسازی اصفهان ورودی سال 90 پیرو دادخواست شماره 9109980900054735 و در پاسخ به اخطاریه رفع نقص این دیوان اعلام می دارم که مصوبه هفتاد و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مبنی بر تعمیم ضوابط کنکور 91 به سالهای قبل از آن را عطف به ماسبق دانسته و با توجه به این که قوانین عطف به ماسبق نمی شوند این مصوبه را خلاف اصل 169 قانون اساسی و همچنین خلاف ماده 4 قانون مدنی می دانم و خواستار ابطال آن می باشم.
اصل 169 قانون اساسی: هیچ فعل یا ترک فعلی به استناد قانونی که بعد از آن وضع شده است جرم محسوبنمی شود.
ماده 4 قانون مدنی: اثر قانون نسبت به آتیه است و قانون نسبت به ماقبل خود اثر ندارد. "
متن مقرره مورد اعتراض به قرار زیر است:
" 1- ......
2- .........
3- چنانچه داوطلب در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان برخوردار بوده است، در صورت قبولی در دوره های دکتری عمومی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی و یا مجدداً در مقطع کارشناسی (روزانه)، مطابق ضوابط مربوط ملزم به پرداخت شهریه می باشد. "
در پاسخ به شکایت شاکی، دفتر امور حقوقی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحهشماره 153/107- 10/2/1392 توضیح داده است که:
" با اهدای سلام
احتراماً، در خصوص پرونده کلاسه 91/975 (9109980900054735) موضوع شکایت آقای حسین یوسفوند، به خواسته اعتراض به تعمیم ضوابط کنکور سراسری 91 به کنکور سال 1390 و قبل از آن و تقاضای لغو این تصمیم، مراتب ذیل به استحضار می رسد:
1- مشارالیه پذیرفته شده رشته دکترای داروسازی سال 1390 دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی اصفهان است که قبلاً نیز در مقطع کارشناسی رشته شیمی از مزایای آموزش رایگان استفاده کرده است. نامبرده بر اساس مفاد دادخواست تقدیمی، مدعی است پس از پذیرش در آزمون دکترای داروسازی و شروع به تحصیل به ایشان اعلام می گردد، شورای عالی برنامه ریزی در هفتاد و یکمین جلسه خود در تاریخ 10/7/1390 مصوبات چهل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی مورخ 7/12/1389 را برای ورودیهای ماقبل سال تحصیلی 92-91 نیز تعمیم داده است. وفق مصوبه مذکور، چنانچه داوطلبی قبلاً جهت تحصیل از آموزش رایگان استفاده کرده است، جهت تحصیل در رشته های پزشکی ملزم به پرداخت شهریه می باشد. وی در ادامه اعلام کرده است، در خصوص این موضوع، قبلاً در دفترچه کنکور سال 1390 اطلاع رسانی نشده بود و صرفاً موضوع در دفترچه کنکور سال 92-91 اعلام شده است و در حال حاضر معترض تعمیم ضوابط کنکور سراسری 91 به کنکور سال 1390 و متقاضی لغو مصوبه هفتاد و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی پزشکی است.
2- در این خصوص لازم به ذکر است، تصمیم شورای عالی برنامه ریزی این وزارتخانه، در راستای اجرای عدالت آموزشی در کلیه مقاطع تحصیلی دانشگاهی است. مصوبه مذکور، افرادی را که یک بار از آموزش رایگانه استفاده کرده اند، ملزم به پرداخت شهریه برای تحصیل مجدد از طریق قبولی در آزمون سراسری کرده است، تا فرصت تحصیل رایگان برای دیگران نیز مهیا شود. همان گونه که استحضار دارند، تحصیل در مقاطع کارشناسی، و کارشناسی ارشد در دانشگاههای دولتی، رایگان است، بنابراین تفاوتی میان تحصیل در مقطع کارشناسی و یا دکترای عمومی از این حیث نیست و چنانچه شرط پرداخت شهریه توسط آن دسته از پذیرفته شدگان آزمون سراسری که قبلاً نیز به نوعی در همان مقاطع با استفاده از آموزش رایگان تحصیل کرده اند نباشد، در واقع حق داوطلبانی که برای اولین بار می خواهند از فرصت آموزش رایگان استفاده نمایند تضییع می شود.
3- استحضار دارید که ظرفیت پذیرش در دانشگاههای سراسری که به صورت روزانه و رایگان نسبت به پذیرش دانشجو اقدام می نمایند محدود و در هر سال تحصیلی مشخص است و با این وصف بسیار طبیعی و منطقی است کلیه جوانان ایرانی که از دبیرستان فارغ التحصیل می شوند، باید شانس حداقل یکبار استفاده از آموزش و امکانات تحصیل رایگان و دولتی را در هر مقطع تحصیلی با توجه به استعداد و دانش خود داشته باشند به طوری که یک فرد می تواند در صورت دارا بودن دانش و استعداد متناسب در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ناپیوسته به صورت رایگان از مزایای تحصیل بهره مند شود، ولی زمانی که یک بار در هر یک از این مقاطع تحصیلی فارغ التحصیل شود، به جهت رعایت اصل انصاف و عدالت، اجازه مجدد استفاده از شرایط آموزش رایگان را در دانشگاههای دولتی روزانه و در مقاطعی که قبلاً طی کرده است نخواهد داشت. در خصوص مقطع دکترای عمومی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی نیز همین گونه است. زیرا دوره های مذکور، بدین صورت است که شخص با قبولی در این دوره ها تمامی مقاطع کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد را به صورت پیوسته از ابتدا طی می نماید. لذا شخصی که قبلاً در مقطع کارشناسی فارغ التحصیل شده است، مجدداً نمی تواند در مقطع پزشکی عمومی از آموزش رایگان استفاده نماید. زیرا مقطع پزشکی عمومی، در حقیقت واجد مقاطع مذکور (کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد) است و حتی این امکان نیز وجود دارد که پس از 4 سال تحصیل با اخذ مدرک معادل کارشناسی از ادامه تحصیل منصرف شود. بنابراین تصمیم شورای عالی برنامه ریزی مبنی بر اخذ شهریه از پذیرفته شدگان مقاطع دکترای عمومی که قبلاً یک بار در مقطع کارشناسی از آموزش رایگان استفاده کرده اند، کاملاً در راستای ایجاد امکانات جهت استفاده اطفال و جوانان ایرانی از آموزش رایگان و جلوگیری از تبعیض است.
4- صرف نظر از مراتب فوق در آزمون سراسری سال 1390 (سال شرکت نامبرده در آزمون) نیز حتی با پرداخت شهریه، امکان تحصیل در مقاطع کارشناسی رشته های علوم پزشکی و یا مقطع دکترای عمومی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی برای افرادی که قبلاً یک بار در مقطع کارشناسی، از آموزش رایگان استفاده کرده بودند وجود نداشته است و این موضوع به صراحت در بند (و) دفترچه راهنمای آزمون سراسری سال 90 به شرح ذیل اعلام شده است:
« با توجه به محدودیت امکانات دانشگاهها و موسسات آموزش عالی دولتی و لزوم توزیع عادلانه فرصتهای موجود بین تمامی متقاضیان، پذیرش آن دسته از داوطلبانی که قبلاً با استفاده از امکانات دولتی ( آموزش رایگان) تحصیلات خود را در رشته ای به اتمام رسانیده اند، در همان مقطع قبولی قبلی و همان دوره (روزانه) امکان پذیر نمی باشد. این قبیل داوطلبان در صورت تمایل می توانند برای نوبت دوم (شبانه) در همان مقطع متقاضی شوند و یا در صورت قبولی در دوره روزانه می توانند با پرداخت شهریه همانند دانشجویان دوره نوبت دوم ( شبانه) در رشته مربوط ادامه تحصیل دهند». بنابراین افرادی که قبلاً یک بار از مزایای آموزش رایگان استفاده کرده باشند، حتی با پرداخت شهریه نیز نمی توانند در آزمون رشته های گروه پزشکی پذیرش شوند و دانشگاهها مکلف به ممانعت از ثبت نام و تحصیل این دانشجویان بوده اند.
5- علی رغم درج این موضوع در دفترچه کنکور آن سال، تعدادی از داوطلبان دارای مدرک تحصیلی مقطع کارشناسی مانند آقای حسین یوسفوند ( شاکی این پرونده) بدون توجه به مفاد این بند، در آزمون سراسری شرکت و خواهان تحصیل در رشته های علوم پزشکی شده اند. متاسفانه سازمان سنجش و آموزش کشور وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری که متولی برگزاری آزمون کنکور سراسری در کشور است بدون توجه به این موضوع و یا عدم اطلاع از این امر که این افراد قبلاً یک بار از آموزش رایگان در مقطع کارشناسی استفاده کرده اند، نسبت به پذیرش این افراد اقدام کرده است.
6- موضوع امکان و شرایط شرکت دانش آموختگان مقطع کارشناسی در آزمون سراسری جهت تحصیل در مقطع کارشناسی رشته های علوم پزشکی و یا مقطع دکترای عمومی رشته های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در چهل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 7/12/1389 مطرح و در خصوص پذیرش این افراد به شرط اخذ شهریه موافقت می شود.
7- با توجه به مکاتبات دانشگاهها و کسب تکلیف در خصوص ثبت نام و یا عدم ثبت نام دانشجویان پذیرفته شده در آزمون سال 1390، وفق مصوبه هفتاد و یکمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 10/7/1390 مصوب شد که مفاد چهل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 7/12/1389 به دانشجویان ورودی سال 1390 نیز تعمیم داده شود. بنابراین، به رغم این که این وزارتخانه امکان قانونی جهت ممانعت از تحصیل پذیرفته شدگان سال 1390 داشته، به آنها اجازه ادامه تحصیل با شرط پرداخت شهریه داده است با وصف مرقوم، چنانچه آقای حسین یوسفوند تمایلی به پرداخت شهریه ندارد، این وزارتخانه ناچار به کان لم یکن کردن پذیرش وی می شود. با توجه به مراتب فوق رد دعوای نامبرده مورد تقاضا است."
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت می‎کند.
رأی هیأت عمومی
نظر به این که بند 3 جزء (ز) ردیف 2 دفترچه ثبت نام کنکور [آزمون] سراسری سال 1391، مبتنی بر مصوبه هفتاد و یکمین جلسه شورای معین شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 10/7/1390 صادر شده است که این مصوبه نیز در راستای تعمیم مصوبه چهل و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 7/12/1389 نسبت به دانشجویان ورودی سال تحصیلی 1392- 1391 و قبل از آن به تصویب رسیده است و بنـد 3 مصوبه اخیـر الذکر نیز به موجب رأی شماره 734- 30/10/1392 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری خلاف قانـون تشخیص و ابطال شـده است، بنابراین بنـد 3 جزء (ز) ردیف 2 دفترچـه
کنکـور سراسری سال 1391 موضوع مصوبه هفتاد و یکمین جلسه شورای معین شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 10/7/1390 نیز خارج از حدود اختیارات مرجع وضع تصویب شده و به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود./

رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
محمدجعفر منتظری